Winston Churchill’den Napoleon Bonaparte ve Mark Twain’e kadar herkesin şampanya hakkında söyleyecek bir şeyleri vardı. Fransa Kralı XV. Louis’in gözdesi Madame de Pampadour’un bir zamanlar dediği gibi: “Şampanya, bir kadının içtikten sonra güzelliğini koruyan tek içecektir.”

Şampanya ile Tanışma

İnciler, kürkler, şaşalı kostümler, sahne şovları, kaliteli, şık giyimli hanımefendiler ve beyefendiler… Üst düzey bir eğlenceyi betimlemek için kullanacağımız bu tanımların en önemli tamamlayıcısı şampanya!

Şampanyayı tanımlarken doğru noktalara değinmek gerekir. Şampanya Fransa’nın kuzeydoğusunda bulunan “Champagne” bölgesinden gelen köpüklü şaraptır. Başka bölgelerden gelen köpüklü şaraplar ise şampanya değil yalnızca ‘köpüklü şarap’tır. Bir çok kişi şampanya terimini genel olarak tüm köpüklü şaraplar için kullanıyor olsa da Fransızlar yaklaşık bir yüzyıldan daha uzun süredir yasal haklarını korumaya çalışıyor. Bu nedenle İtalyanların Prosecco’su, İspanyolların Cava’sı her ne kadar ünlü ve lezzetli olsalar da şampanya değil birer köpüklü şarap çeşididir. 

Şampanya Nasıl Yapılır?

Köpüklü şarap yapmanın birçok farklı yöntemi olmasına rağmen geleneksel şampanya methodé Champenoise adı verilen bir yöntemle hayat buluyor. Şampanya üretim döngüsü normal bir şarap üretimi gibi başlıyor. Champagne Bölgesi’nin gözenekli, kireçli topraklarında yetişen Pinot Noir, Chardonnay ve Pinot Meunier üzümleri hasat edilip, ezilip ve birincil fermantasyona bırakılıyor. Şampanyayı şaraptan ayıran özellik ise tam bu noktada yani ikincil fermantasyonda gerçekleşiyor. Ezilmiş ve harmanlanmış mahsul maya ve şekerle şişelenip ikincil fermantasyona bırakılıyor. Bu ikincil fermantasyon sayesinde şampanyanın o eğlenceli baloncukları elde ediliyor. 

Geleneksel Yöntem Nasıl Bulundu?

Bu geleneksel yöntem ise başlangıçta bir kaza eseri olarak ortaya çıkıyor. Şarap üreticileri kış mevsiminde şişeledikleri şarapları fermantasyonun gerçekleşmesi için yatay olarak mahzenlere koydular. Ancak hesaba katmadıkları önemli nokta ise havanın soğukluğuydu. Havanın soğukluğu sebebiyle mahzenlerde yatan şaraplar içerisindeki fermantasyon durdu. Önemli bir noktaya değinmek gerek; fermantasyon sadece uyudu, bozulmadı. İlkbaharın gelmesi ve havaların ısınması ile birlikte uyuyan fermantasyon uyandı ve yeniden çalışmalarına başladı. Fermantasyonla oluşan karbondioksit gazı sebebiyle birlikte ince yapıda olan şarap şişeleri patladı. Ancak sağlam kalmayı başarabilenlerde köpüklü şarap vardı!

Yeri gelmişken yaygın olan bir yanlış anlamadan da bahsetmek isterim. Hepimizin bildiği ünlü marka Dom Perignon! Bilinenin aksine bu ünlü markanın adaşı Dom Perignon şampanyayı icat etmedi. 17. ve 18. yüzyıllarda Epernay yakınlarında bir manastırda rahip olan Perignon, mahzen ustası olarak çalışıyordu. Perignon’un zamanında köpüklü şarap yaygın olmadığı gibi şarabın içerisindeki kabarcıklar bir kusur olarak görülüyordu. Mahzende bulunan ve asidite sebebiyle herhangi bir şişe patlar veya tıpasını fırlatırsa zincirleme bir reaksiyon oluşup tüm mahsule zarar veriyordu. Perignon mahzen ustası olarak bu durumun önüne geçmek için daha kalın cam şişeler ve tıpaları yerine tutan bir ip mekanizması geliştirdi. Bu sayede şampanya endüstrisine önemli bir katkı sağlamış oldu. Belki de ünlü marka Dom Perignon için bir pazarlama çalışması olarak planlansa da Perigon’un arkadaşlarına “Çabuk gelin! Yıldızları içiyorum!” cümlesi ile hepimizin aynı romantizmi ve elegantlığı hissetmemizi sağlıyor.

Peki Ya Kadehler?

Şampanyayı flüt kadehlerde mi servis etmeyi seviyorsunuz yoksa coupe kadehlerde mi? Şampanya üretildiği ilk günden itibaren toplumun üst kademeleri tarafından tercih edilen lüks bir içecek olarak nam saldı. Bu nedenle de kullanılan kadehler, kadehler üzerindeki süslemeler de en az bu elegant içecek kadar üst seviye olmalı!

Flüt kadehler her ne kadar modern bir görünüme sahip olsalar da coupe kadehler geçmiş dönemin zarafetine ve ihtişamına sahip. Elbette ki kadehler içerisinde farklı anlamlar da barındırıyor. Coupe kadehler şampanya servisi yapmak için üretilen ilk cam ürün olma özelliği taşıyor. Marie Antoinette’in sol göğsünden kalıp alınarak ilk coupe kadehler üretiliyor. İnanışa göre bu kadehten şampanya içildiğinde daha sağlıklı olunuyor. Sonra, 20’lerde ve 30’larda lüks ve ihtişama olan ilginin artması ile birlikte şampanyaya olan ilgi de artıyor. Marilyn Monroe ve Sophia Loren gibi Hollywood’un önde gelen kadınları da şampanya dolu kendi kadehleri önünde poz vermeyi ihmal etmiyorlar. Günümüze en yakın örneği ise elbette ki tasarım dünyasının yön belirleyicisi Karl Legerfeld tarafından hayata geçiriliyor. 2008 yılında Dom Perignon ile işbirliği yaparak Claudia Schiffer’ın göğsünden kalıp alınıp kadeh yaratıyor. Kate Moss ise moda dünyasındaki 25. yılını kutlamak üzere sol göğsünden alınan örnek ile bir şampanya kadehi ürettiriyor ve London 34 Restaurant’a ödünç vererek kullanımını sağlıyor.

Sanmayın ki flüt bardaklar daha sakin ve etkisiz! Eğlencenin, sahne sanatlarının, görsel şovların arttığı dönemde coupe bardaklar sahne kullanımı açısından dansçıları oldukça zorluyordu. Lüks, ihtişam ve seksapalite simgesi şampanyanın sahnedeki dansçılar tarafından daha rahat taşınabilmesi açısından flüt bardaklar kullanıldı. İnce uzun yapısıyla jartiyerlere geçirilebilen bu kadehler ile dansçılar rahatlıkla dans edebiliyor ve ikram edilen şampanyaları seksi biçimde tüketebiliyorlardı.

Tüm bu şaşalı, renkli ve seksi anlamlarının dışında kadehlerin lezzeti arttırma açısından da önemi oldukça fazla. Coupe kadehler daha çok zevk odaklı bir amaca hitap ediyor. Geniş yapıda olan coupe kadehler şampanyanın açılarak  baloncukların daha çok hissedilmesini ve daha dolgun bir aroma alınmasını sağlıyor. Bunun yanında bazı uzmanlar ise şampanyanın flüt veya lale şeklinde kadehlerde servis edilmesi gerektiğini savunuyor. Bunun nedeni ise ellerimiz aracılığı ile vücut ısımızın şampanyayı ısıtması. Sap kısmından tutulabilen bir kadeh içerisinde servis edilen şampanyanın aromasının arttığı ve kabarcıkların akışının desteklendiği söyleniyor. Peki ya sizin tercihiniz hangisi Coupe kadehler mi yoksa flüt kadehler mi?

Kapak Fotoğrafı: Procopio Phography

İlginizi çekebilir: Buket Aybek’ten Şarap Önerileri