Camın binlerce yıllık öyküsünü öğrenmeye ne dersiniz? Örneğin, cam işçiliğinin ne zaman keşfedildiğini biliyor musunuz? Ya da obsidyenin ilk çağlarda ne amaçlarla kullanıldığını? Bu sorular sizi heyecanlandırıyorsa, camın tarihsel serüvenini dilediğiniz yerden bir tık’la kolayca keşfetmenizin mümkün olduğu haberini verelim. Nasıl mı? Şişecam’ın dijitale taşınan Cam Eserler Koleksiyonu’nun büyüleyici dünyasına adım atarak.

Koleksiyondan detaylıca bahsetmeden önce, bu yolculuğun bize cam eserler ile ilgili kattığı değerli bilgilere birlikte göz atmaya ne dersiniz? Koleksiyonu incelerken öğrendiğimiz üzere, genel tanımıyla cam; silis, soda, potas ve kirecin yüksek sıcaklıkta eritilmesi ve sonra şekillendirilmesiyle ortaya çıkıyor. Soğuduğunda şeklini koruyabilen cam, kırılgan yapısıyla biliniyor.

Şişecam’ın Cam Eserler Koleksiyonu’yla camın tarihsel serüvenini anlamak üzere çıktığımız bu yolculuğun ilk durağı, biz insanoğlunun cam ile tanıştığı an. Bu tanışma, ‘volkan taşı’ olarak da bilinen obsidyen sayesinde oluyor. Önceleri mızrak ucu ve ok başı yapımında kullanılan obsidyene, daha sonraları keskin alet ve mücevher yapımında da yer veriliyor.

Derken MÖ 3500 – 3000 yılları arasında, Mezopotamya bölgesinde buluyoruz kendimizi. Burada Finikeli tüccarların teknelerinden sahile çıktıklarında kamp ateşi yaktığını ve kaplarını soda bloklarının üzerine koyduklarını öğreniyoruz. Tüccarlar, sabah uyandıklarında ateşte eriyen kumun sodayla birleşerek camı meydana getirdiğini görüyorlar. Böylece yapay camın tamamen bir rastlantı sonucu keşfedildiğini de öğrenmiş oluyoruz.

MÖ 2500 yıllarına geldiğimizdeyse, boncukların bütünüyle camdan yapılmaya başlandığını görüyoruz. Bu noktadan sonrasında yolculuğumuz Antik Yunan, Roma, Bizans ve Osmanlı olmak üzere dört ayrı koldan ilerliyor. Antik dönemde cam işçiliğinin keşfi önem taşıyor, bir malzeme olarak cam çok değerleniyor ve Frig, Yunan, Roma göz boncukları değerli taşların taklitleri olarak bile üretilmeye başlanıyor.

Sonrasında sahneye Roma İmparatorluğu giriyor ve böylece cam üretimi Akdeniz havzasına, Balkanlar’a, Fransa, Orta Avrupa ve İngiltere’ye yayılıyor. Bu dönemde ilk kez cam eserlerin seri üretimine geçiliyor. 5. yüzyıldan 15. yüzyıla kadar geçen zamanda Bizans camcılığı ön plana çıkıyor; Osmanlı dönemine geldiğimizdeyse camcılığın çok popüler bir zanaat kolu olarak kabul edildiğini görüyoruz.

Camın tarihsel serüvenine birlikte kısaca göz attıktan sonra, şimdi gelin tüm bu bilgileri edindiğimiz ve sizlerin çok daha fazlasını bulabileceği Şişecam Cam Eserler Koleksiyonu’ndan söz edelim. 85 yıllık geçmişiyle ülkemizin en köklü kuruluşlarından biri olan Şişecam’ın, kültürel değerlerin korunması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla topladığı tarihi cam eserlerden oluşan koleksiyon, artık dijitalde. Bizlerle yaklaşık 3500 senelik bir tarihin yansımalarını buluşturan koleksiyon, İstanbul Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü’ne bağlı, Arkeolojik ve Etnografik olmak üzere toplam 281 eserden oluşuyor.

Koleksiyonda yer alan eserleri Antik Yunan, Roma, Bizans ve Osmanlı başlıkları altında ve bazı eserleri üç boyutlu olarak görebiliyor; her birini dönem, bulunduğu bölge ve üretiminde kullanılan teknikler gibi açılardan inceleyebiliyorsunuz. MÖ 6. yüzyıldan MS 19. yüzyıla uzanan bu yolculukta; Bizans dönemine ait el yapımı bileziklerden kuş biçimi gövdeli kaplara, çiçek desenleriyle bezenmiş sürahilerden farklı renklerdeki amphoriskos’lara (aşağı doğru incelen küçük antik kaplar) çeşitli cam eserler tarafınızdan keşfedilmeyi bekliyor.

Hali hazırsa Şişecam’ın genel merkezinde de sergilenen ve burada korunan koleksiyonu ziyaret etme imkanı bulamadıysanız veya koleksiyondan yeni haberdar olup cam eserlerin izinde binlerce yıl geriye uzanan bir yolculuğa çıkmaya istekliyseniz, şimdi tam zamanı. Cam kültürel mirasını geniş kitlelerle buluşturma sorumluluğunu, yine cam üretiminin en köklü temsilcilerinden biri olan Şişecam üstlenebilirdi diye düşünüyoruz ve insanlığın tarihsel gelişimine ayna tutan bu mirası en kısa zamanda keşfetmenizi öneriyoruz.

Bu serüvenin hemen şimdi bir parçası olmak için tıklayın.