Amerikan filmlerinde ve dizilerinde görüp, donatılmış sofralarla şen şakrak kutlanan Thanksgiving Day’e eminim hepimizin içinin gittiği bir dönem olmuştur. Her yıl Kasım ayının son perşembesi kutlanan Thanksgiving Day, hangi toplumun kutladığı konusunda kafa karışıklığı yaratan ve zaman zaman Noel Bayramı ile karıştırılan bir gün. Şükran Günü olarak dilimize çevirebileceğimiz bu özel gün nedir, ne değildir, kökeni nedir, hepsine birlikte yakından bakalım. 

ABD’nin en önemli bayramlarının başında gelen Thanksgiving, Tanrı’ya teşekkür iletmenin yollarından biri. Çeşit çeşit yemeklerle donatılmış masa etrafında toplanan aileler ve yakın dostlar birlikteliklerinden duyduğu mutluluğu ve Tanrı’ya olan teşekkürlerini sunarlar bu özel günde hep birlikte. Her ne olursa olsun dünyadaki en önemli şey birlikteliktir. Masada hindi mi kaz mı ne olduğu fark etmez aslında; orada önemli olan şey aynı sofrayı paylaşabilmektir onlarla. 

Şükran Günü Tarihi

Her ne kadar günümüzde gülüp, eğlenip mutlu bir şekilde geçiyor olsa da Şükran Günü kutlamaları, aslında bir yas günüdür Kızılderili kabileler için. Bu özel gün, Kuzey Amerika’nın New England bölgesine yerleşen İngilizlerin, Kızılderili kabilelere uyguladığı yüzyıllarca süren baskı ve soykırımı anma amacıyla yas ve protesto günüdür birçok Amerikan yerlisi için. 

Yaygın olarak bilinen ve kabul gören bir diğer hikayeden bahsetmek gerekirse 1920’lerde ABD’ye yerleşen Pilgrimler (hacılar), aylarca süren gemi yolculuğundan dolayı yorgun ve hastalar. Üstüne bir de hiç iç açıcı olmayan bir kış geçirirler. Kızılderililer onlara hindinin nasıl avlandığını, mısır, patates ve kabak gibi sebzelerin nasıl yetiştirildiğini öğretir. İngiltere’den gelen hacılar böylece kendi topraklarında olmayan sebzelerle tanışırlar ve geçirdikleri zorlu kışın ardından ekip yetiştirdikleri bu sebzeler ne büyük nimettir onlar için! Yeni kolonistlerin ilk mısır hasadı ve Kızılderililer ile barış içinde yaşamalarına şükretmek üzere bir şenlik düzenlenir ve dönem valisi William Bradford kolonist ve Kızılderililerin birlikte kutlaması için “Şükran Günü” ilan eder.

Resmi Bir Bayram

Bu özel gün, ilk kez 1789 yılında kayıtlara alınıyor. 1863’te Abraham Lincoln Şükran Günü’nün ulusal bayram olmasını önermiş olsa da, günün resmi bir bayrama dönüşmesi 1941 yılında gerçekleşiyor ve o gün bugündür her yıl Kasım ayının son perşembesi resmi bir bayram olarak kutlanıyor. (Minik bir not: Kanada Ekim ayının ikinci pazartesi günü Şükran Günü kutluyor.) Şükran Günü’nün ertesi günü Noel Sezonu’nun da başlangıcı olarak kabul ediliyor. 

Amerikalılar tarafından yaklaşık beş gün boyunca aile ziyaretleri yapılarak, büyük sofralarda kutlanan Thanksgiving, elbette tüm sevenlerin bir arada mutlu olması açısından çok önemli. Bu güzelliğin yanında biz yine de binlerce Kızılderilinin hayatını kaybettiğini ve Şükran Günü’nün aynı zamanda bir Yas Günü olduğunu da unutmayalım. Günümüzde de yerli Amerikalılar, bu sebeple tatillerini reddediyorlar. Zaten Kızılderililer ve diğer yerli kabileler sonbaharda hasadı kutlayıp, Tanrılara şükrediyorlar ve şükretmek onların yaşamlarının günlük bir parçası. 

Şükran Günü Sofrası

Aslında ardında ne hüzünle dolu bir hikaye saklar Thanksgiving Day ve o zamanlardan günümüze kadar uzanır; çıkış noktası her ne olursa olsun günümüzde her sosyal sınıftan Amerikalı tarafından severek kutlanır. Şükran Günü sofralarını neler süslüyor bilmek ister misiniz? İnanır mısınız, bugünkü Şükran Günü yemeğinin “dizaynı” dahi yapılmış 19. yüzyılda. Dönemin Martha Steward’ı Sarah Josepha Hale yayınladığı kitabında Kızılderili kabilelerin rehberliğinde hacıların ormanda yaban hindisi avlamaya çalıştığından bahseder. 1921’deki ilk Şükran Günü yemeğinden ilhamla yola çıkan Hale, fırında hindi ve bal kabaklarından yapılma tatlılar günümüz sofralarına taşımayı da başarır. 

Peki ya neden hindi? Hindinin herhangi bir dini dayanağı yok düşünülenin aksine. İngiltere’den bölgeye yerleşen hacılar Kızılderili kabilelerden ilk hindi avlamayı öğreniyorlar ve hindi avcılığı gelişiyor. İlk yemekte hindinin bulunmasının en temel sebebi bu. İlk Şükran Günü yemeğinde geyik ve kümes hayvanlarının yanı sıra mısırdan yapılma ekmekler, kabuklu deniz canlıları, patates, soğan, havuç, şalgam başta olmak üzere bolca sebze olduğu ve bira tüketildiği de söyleniyor. Tabii ilk kutlamayı bir kenara bırakalım, genel olarak ilk dönemlerde sofraları süsleyen hindi miydi? İşte burası tam bir muamma! Avlaması kolay olduğundan dolayı kaz veya ördek olma ihtimali de yüksek; hatta bir yaban hindisine göre çok daha olası bir ihtimal. Hindinin avlanması zor olsa da hindi tercih edilmesinin bir takım pragmatik nedenleri de yok değil tabi. Sonuçta bir tavuk koca bir ailenin üyelerinin her birini nasıl doyursun değil mi? 

Günümüzün geleneksel Thanksgiving yemeklerinde en önemli yemek kızarmış hindi olmakla birlikte patates püresi, mısır, bal kabağından yapma tatlılar, yaban mersini reçeli, kızılcık sosu olmazsa olmazlardandır. Eğer vejetaryen bir beslenme anlayışına sahipseniz ne yapacaksınız? Amerika’da buna da bir çözüm var, sizi boynu bükük bırakmıyorlar! “Tofurky” adındaki hindi şeklinde tofular adeta vejetaryenlerin kurtarıcısı.

Şükran Günü her ne kadar bizim bir geleneğimiz olmasa da eğer siz de hafta sonu ailenizle güzel bir yemek yemek, keyifli vakit geçirmek istiyorsanız hiç üşenmeyip güzel bir hindi hazırlayabilirsiniz. Evet uğraştırıcı olduğu bir gerçek ama kesinlikle buna değer! Geçen sene yılbaşında denediğimiz ve çok sevdiğimiz Laura’nın hindi tarifi videosunu aşağıya bırakıyorum.  Şimdiden ellerinize sağlık, afiyetler! 🙂

Kapak Fotoğrafı: imagesvc.meredithcorp.io

İlginizi çekebilir: Food By Melito’dan Geleneksel Yılbaşı Yemekleri