Uygarlığın Yolculuğu: Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi

Bir şarkının, şiirin, icadın ya da efsanelerin neden ve nasıl koşullarda üretildiğini bilmeden o eseri anlamak zordur. Şimdi sizlere bundan sonraki yolculuklarınızda otomobillere bakarken bir trafikten fazlasını görmenizi sağlayacak o müzeden bahsedeceğiz. İcat kültürünü, tarihi, mücadeleyi ve yaratıcılığı, bahçesindeki 400 yıllık çınar ağacının gölgesinde toplayan Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi! “Size bir masal anlatacağım” diyen bu müzeye, özellikle çocukluktan kalma meraklı halini koruyabilmiş olanlar bayılacak. Tekerlek nasıl bulunmuş? İlk araba nerede üretilmiş? Türk filmlerindeki Murat 131 aşkı nereden geliyor? Bursa’nın bir otomobil üretim merkezi haline gelmesi bir tesadüf mü? Gelin bu soruların cevaplarını bulmak için müzeyi gezmeye başlayalım.

Her şey 2600 yıl önce başladı.

Günlerden bir gün Bursa-Balıkesir şehirleri arasında bulunan Üçpınar Köyü yol yapım çalışmaları sırasında bir tümülüse rastlandı. Bursa Arkeoloji Müzesi tarafından yürütülen kazı çalışmaları neticesinde, tümülüsten çıkan tekerlek buluntuları 2600 yıl öncesine tarihlendi. Birer mezar odası olan tümülüslerde, ilk çağlarda ölen kişilerle birlikte statülerini gösteren eşyalar da gömülürdü. Üçpınar Tümülüsü’nde bulunan kalıntılar, gömülen kişinin arabasının kıymetli bir eşyası olduğunu söylüyor bizlere. Kendimize sormadan duramıyoruz: Ya o tekerlek hiç olmasaydı ve insanoğlu seyahat edemeseydi, yalnızca yürüyerek gidebileceği sınırlar içinde bir ömür tamamlasaydı neler olmazdı? Bir ressam yalnızca kendi ormanını resmedebilirdi, bir yazar yalnızca yöresinin hikayesini anlatabilirdi. Bilim insanları yalnız kendi tabiatından öğrenebilir, yalnız kendi insanına şifa verebilirdi. Örnekler sonsuz çoğaltılabilir ama bir tekerlek, tüm dünyayı işte böyle değiştirdi. Üstelik teknoloji gelişse de, malzemeler değişse de, tekerleğin formu hiç değişmedi. Müzede bulunan, tarih boyunca geliştirilmiş tekerlek tiplerinin sergilendiği kısımdan çok etkilenmemiz sanıyoruz ki bu yüzden.

İlk savaş arabası örneklerinden, Kurtuluş Savaşı’nda kullanılmış 19. yüzyıldan kalma top arabasına, yine aynı dönemden kalma kağnı arabalarından, faytonlara ve fayton imalathanesi canlandırmasına varana dek uygarlığı oluşturan ve şekillendiren tüm taşıtları Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi’nde görebileceksiniz. Biz özellikle ahşap at arabalarına yapılan süslemelere bayıldık. Siz de müzeyi ziyaret ettiğinizde 20. yüzyılın sonlarından kalan İstanbul Çarklısı At Arabası’na ve süslemelerine mutlaka detaylıca bakın!

Hatıralarımız ve dünden bugüne Tofaş’ta geliştirilerek üretilen otomobiller

Müzeyi gezmeye, aşina olduklarımızdan devam edelim mi? Yalnız önce Fayton Kafe’de doğanın mis gibi kokusu eşliğinde bol köpüklü birer Türk Kahvesi lütfen.

Türkiye’de böylesi bir üretimin mümkün olduğunu kanıtlayan ilk Murat 124, otomotiv yan sanayiinin doğumuna kapı açan ilk Murat 131, Tofaş’ta üretilen 1 milyonuncu araç ve ilk ‘teknolojik’ otomobilimiz Tempra, , 80’lerin en havalısı, Tofaş’ı dünya çapında rekabetçi konumuna ulaştıran Palio’nun tüm detayları, ticaretin olmazsa olmazı Fiorino’nun yapımında ilk emeği geçenlerin imzalarıyla kaplı modeli ve çok daha fazlası müzede yer alıyor. Saydığımız modellerin ilk duyurusu ne zaman yapıldıysa, ülkemizde Eurovision kazanılmış, Şampiyonlar Ligi’nde şampiyon olunmuş gibi bir coşku uyandırmıştır. Her biri yollara değil, umuda sürüş yapmış gibidir. Bu topraklarda bir külliyat oluşturabilecek hacimde olan araç arkası yazılarını düşünün. Şimdinin durum güncellemesi, hatta bio’su idi her biri. Sosyal medya mecraları daha yazılımlarda birer kod bile değilken, yurdumuz insanı aşkını, beğenisini, tuttuğu takımı dahi otomobiline nakşederdi. Arkadaş sohbetlerinde otomobiline lakap takmayan birini göremezdiniz. Bazen ‘kara şimşek’ olurdu otomobili, bazen ‘serçe’. Hele o Murat 131 yok mu? Avrupa’yı dolaşma sevdasıyla Gülşen Bubikoğlu ve Müjdat Gezen’in Gırgıriye’de hayallerini süsleyen, 1985 yapımı Aşık Oldum filminde de Şener Şen’in rol arkadaşı olmuş Murat 131… Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi bu sevdalanmanın tarihine ev sahipliği yapma görevini üstlenmiş durumda.

Türkiye’de İlk ve Tek

Eski ve epey hikayeli bir ipek fabrikasının restore edilerek müze binasına dönüştürülmesiyle 2002 yılında kapılarını ziyaretçilerine açan Tofaş Bursa Anadolu Arabaları Müzesi, her yıl 100 bine yakın ziyaretçi ağırlıyor. Tofaş’ın sosyal sorumluluk kapsamında hayata geçirdiği bu müze, arabacılık ve otomotiv kültürüne dair bilgi birikimini bir sonraki kuşaklara aktarıyor.

Türkiye’nin ilk ve tek Anadolu Arabaları Müzesi olma özelliği taşıyan müzede, 17 dönüm arazi içerisinde yer alan müze binasına ek olarak, 15. yüzyıldan kalmış olan hamamın 2008 yılında restore edilmesiyle kazanılmış Tofaş Sanat Galerisi de bulunuyor. Eski ipek fabrikasında konut olarak kullanılan binanın düzenlenmesiyle oluşturulan Fayton Kafe ve meşhur çınar ağacıyla birlikte 50 farklı bitki türüne ev sahipliği yapan rüya gibi bir bahçesi var.