İlk kez 1978 yılında 7 ülkeden 12 yerle oluşturulan UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde bugün binlerce yer var! Dünyanın 7 kıtasından ve 167 ülkesinden, 1121 yerin dahil olduğu ve hem dünyanın korunması elzem doğal güzelliklerinin hem de kültürel zenginliklerinin bir araya toplandığı geniş bir listeye dönüşmüş durumda. Bu liste gezgin ruhlular için bir seyahat rehberi, bir “ölmeden önce görülmesi gereken yerler” listesi, sanat, tarih, arkeoloji ve mimari aşıkları içinse önemli bir kaynak niteliğinde…

Son Güncelleme: Temmuz 2019

UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne yapılan en güncel eklemeler 10 Temmuz 2019’da sonuçlanan toplantı ile duyuruldu:

UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne Bu Yıl Eklenen Yerler

UNESCO’nun bu yıl Azerbaycan‘da düzenlenen toplantısından, son 15 yılın en verimli sonuçlarından biri çıkmış gözüküyor: Son yıllarda genellikle 20’ye yakın yerin UNESCO Dünya Mirası Listesi‘ne eklenmesine karar verilirken, bu yıl bu sayı 29’a çıktı ve listeye 24 kültürel, 4 doğal ve 1 karma yer eklendi. Aday listesinde Türkiye’den de iki yer olsa da, maalesef ikisi de bu 29 yerin içine dahil olamamış. Kızılırmak Deltası ve Kuş Cenneti ile Tarihi Mudurnu Kasabası, önümüzdeki yılki toplantıda tekrar değerlendirilecek. 2019 listesine eklenen yerler arasında toplam 26 ülkenin adı geçiyor; Almanya, Çekya, Çin ve Portekiz‘den ise ikişer yer bulunuyor.

2019’da UNESCO Kültür Mirası Listesi’nin doğal miras altbaşlığına eklenen yerler arasında en ilgi çekicisi, İzlanda‘daki Vatnajökull Millî Parkı. Game of Thrones‘un çekildiği yerler arasında yer almasıyla tanıyabileceğiniz bu doğal alan, volkanlar ve buzulların iç içe geçmesiyle Buz ve Ateşin Şarkısı‘na gerçekten çok uygun. Fransız Austral Toprakları ve Denizleri ise Hint Okyanusu’nun güneyinde Antarktika açıklarındaki, Fransa‘ya ait 60’a yakın küçük ada ve takımada ile aralarındaki suları kapsıyor. 67 milyon hektara yayılan alan, dünyada kuşların ve deniz memelilerinin en yoğun şekilde yaşadığı alanlardan biri olarak biliniyor ve özellikle geniş bir imparator penguen ve sarı gagalı albatros nüfusunu barındırıyor. Ayrıca doğal miras kategorisine İran‘daki Cürcan Ormanları, Çin’deki Sarı Deniz ve Bohai Denizi Kıyılarındaki Göçmen Kuş Barınakları, karma miras kategorisine ise hem doğal çeşitliliği hem de tarihi ve kültürel önemiyle Brezilya’daki Paraty ve Ilha Grande bölgesi eklendi.

Kültürel miras kategorisine eklenen 19 yer arasında ise 6 kıtadan, ilgi çekici, merak uyandırıcı, seyahat etme dürtünüzü harekete geçirecek yerler var gerçekten: Son yıllarda popüler bir turistik destinasyon olan Portekiz‘deki iki yerle başlayayım: Lizbon yakınlarındaki Mafra kasabasında bulunan Mafra Sarayı, 1711’de Kral V. João tarafından İtalyan barok stilinde yaptırılmış ve saray, bazilika, manastır bölümleri, 36 binden fazla kitabın bulunduğu kütüphanesi ve bahçeleriyle ülkedeki en görkemli yapılardan biri. Braga‘nın tepelerinden birine kurulmuş Bom Jesus do Monte Mabedi ise, 600 yıl boyunca gelişmiş ve büyümüş, tüm tepeyi kaplamış bir dinî yapı. Süslemeli binaları, surları, merdivenleri, çeşmeleri ve heykelleriyle bu yer Avrupa’daki taş işçiliğinin en güzel örneklerinden biri.

Kuzeydoğu İtalya‘daki Le Colline del Prosecco di Conegliano e Valdobbiadene, yani meşhur Prosecco şaraplarının üretildiği bağ ve tarihi bağevlerinden oluşan bölge de 2019’da UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yerini alanlardan… Avrupa’dan ayrıca şu yerler listeye eklendi: Almanya ve Çekya sınırları içerisindeki Erzgebirge/Krušnohoří Madenleri, Kuzeybatı İngiltere‘deki, 1945’teki kuruluşundan bu yana radyoteleskobuyla bilime büyük katkılar sağlamış Jodrell Bank Gözlemevi, Polonya‘daki Neolitik ve Bronz çağlarında çakmaktaşı çıkarılmış, tarih öncesi çağlara ait en kapsamlı maden olan Krzemionki Tarihöncesi Madencilik Bölgesi, 16. yüzyılda Hapsburg hanedanı döneminde at arabalarına at yetiştirmek için kurulduğundan beri Avrupa’nın önde gelen at çiftliklerinden olan Çekya‘daki Kladruby ve Labem At Çiftlikleri, İspanya‘ya bağlı Kanarya Adaları’ndan Gran Canaria’da bulunan Risco Caido ve Gran Canaria Kutsal Dağları, Almanya‘daki Augsburg Su Yönetimi Sistemi ve Rusya’daki Pskov Mimarlık Okulu Kiliseleri.

Frank Lloyd Wright’ın 20. Yüzyıl Mimari Eserleri başlığıyla topluca listeye eklenen Fallingwater Evi (Mill Run, Pennsylvania), Herbert ve Katherine Jacobs Evi (Madison, Wisconsin) ile Guggenheim Müzesi (New York), ABD‘nin en önemli mimari eserlerinde imzası bulunan ve dünyaca ünlü mimarlar arasında zirvede yer alan Frank Lloyd Wright’ın mirasını kutluyor. Her ne kadar haklı ve gerekli bir seçim olsa da, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne yapılan bu ekleme birçoklarını şaşırttı. Çünkü ABD, 2017’de UNESCO üyeliğini sonlandırmak için başvuru yapmış ve geçtiğimiz yıl ayrılmıştı. Listeye Amerika kıtasından bu yıl ayrıca Kanada‘daki Áísínai’pi Yazıtları da eklendi.

Seyahat rotanızı uzaklara ve alışılmadık destinasyonlara çevirmek istiyorsanız, gelin son olarak Afrika, Asya ve Avustralya’daki yerlere göz atalım: Bir Batı Afrika ülkesi olan Burkina Faso‘daki Antik Demir Madenleri, bir zamanlar dünyanın yedi harikasından birine ev sahipliği yapmış olan, bugün Irak sınırlarında yer alan Babil Antik Kenti, Bahreyn‘deki Dilmun Mezar Höyükleri, Azerbaycan‘daki Şeki Hanları Sarayı ve Şeki Tarihi Bölgesi, Hindistan’ın Rajastan bölgesindeki Jaipur Şehri, Laos’taki, Megalitik döneme ait, cenaze ritüelleri için kullanılan 2100’den fazla dev taş kavanozun yer aldığı Xiengkhuang Düzlükleri, Japonya‘daki Kofun Dönemi Mezarları, Endonezya‘daki, Hollanda sömürgeliği döneminden kalma Ombilin Kömür Madenleri, Güney Kore‘nin orta ve güney kesimlerinde bulunan, Seowon adı verilen Neo-Konfiçyüs Akademileri, Güneydoğu Çin’de, Yangtze Nehri Havzası’nda bulunan Liangzhu Arkeolojik Kalıntıları, Myanmar‘daki Budist tapınağı Baga ve Avustralya‘da Aborijinlere ait kalmış bölgelerden biri olarak korunan Budj Bim bölgesi.

UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne 2018’de Eklenenler

2018 listesinin Türkiye açısından en büyük önemi, listede Göbeklitepe‘nin de bulunmasıydı. 2018’de listeye Göbeklitepe’nin yanı sıra 12 kültürel, 3 doğal, 3 karma yer daha eklendi.

Doğal miras kategorisine katılanlar, Güney Afrika’daki, dünyanın en eski jeolojik şekillerini barındıran Barberton Makhonjwa Dağları, Fransa’daki, 35 milyon yıl önce Alp Dağları’nın oluşmasına neden olan yer hareketlerinin sonuçlarının gözlemlenebildiği Chaine des Puys – Limagne Tektonik Bölgesi ve Güneydoğu Çin’de, yüksekliği 500 ile 2570 metre arasında değişen ve akılalmaz bir bitki örtüsü ve hayvan çeşitliliği barındıran Fanjinshan bölgesi. Karma miras kategorisine katılanlar, Kolombiya Amazon’unda yer alan, 20,000 yıl öncesinden kalma 75,000’den fazla mağara resminin yer aldığı Chiribiquete Milli Parkı, Kanada’da dört ayrı Amerikan yerli topluluğunun yaşadığı Pimachiowin Aki ormanları ve Meksika’da kaktüs çeşitliliği ve arkeolojik alanlarıyla dikkat çeken Tehuacán – Cuicatlán Vadisi.

Kültürel miras kategorisine katılanlar ise insanlık tarihinin 4200 yıllık izlerini taşıyan, Batı Grönland’daki Aasivissuit – Nipisat Bölgesi, Suudi Arabistan’daki, neolitik çağlardan günümüze Körfez bölgesindeki en önemli yerleşimlerden biri olan ve dünyadaki en geniş vaha olan Al-Ahsa Vahası, Umman’daki Qalhat Antik Kenti,  Almanya’daki, 1. ve 2. yüzyıla ait ticaret izleri taşıyan Hedeby ve Danevirke Viking Yerleşimleri, İspanya’daki hilafet döneminden kalan Medina Azahara Şehri, Japonya’nın Nagasaki Bölgesinin Gizli Hristiyan Yerleşimleri, İtalya’daki, 1930 ve 1960’ların endüstriyelleşme hareketlerinden, İtalyan mimarisi ve tasarımından önemli izler taşıyan Ivrea Şehri, Almanya’daki Naumburg Katedrali, Kore’deki Sansa Budist Dağ Manastırları, İran’ın Fars bölgesinde yer alan ve 10’a yakın arkeolojik yapı barındıran Sassanid Arkeolojik Alanı, Kenya’daki Thimlich Ohinga Arkeolojik Alanı, Hindistan’daki 19. yüzyıl Viktorya döneminden kalma Bombay’ın Gotik ve Art Deco Yapıları.

Siz de seyahate çıkmadan önce, ziyaret edeceğiniz bölgede UNESCO Dünya Mirası Listesi‘nde bulunan bir yer var mı diye buradan kontrol etmeyi unutmayın! Hatta kim bilir, bir de bakmışsınız, seyahat planlarınızı bu listeden olabildiğince fazla yeri görmek üzere kurgulamaya başlamışsınız…