Tarihi bir yolculuğa çıkmaya ne dersiniz? Rotamızı yaklaşık üç bin yıl geriye, Eski Anadolu Uygarlıkları’ndan Urartulara çeviriyoruz. Van başta olmak üzere çevre şehirler, İstanbul, New York ve hatta Londra’da Urartuların benzersiz mirasıyla karşılaşabilirsiniz. Fabrika x Urartu Koleksiyonu’ndan aldığımız ilhamla, çağının ilerisinde madencilik, mühendislik ve mimari anlayışı olan Urartuların izlerine nerelerde rastlayabileceğinize dair bir rota hazırladık. Hazırsanız başlayalım.

Doğu Anadolu’nun en eski devletlerinden olan Urartular, Milattan önce 8. yüzyılda Tuşpa, Van’da kurulan bir uygarlık. Mimari ve sanat eserleriyle çevresindeki uygarlıkların kültürel mirasına katkı sağlayan Urartular, 250 yıl boyunca bölgenin en güçlü devletlerinden biri olarak anılıyor. Savaşçı bir topluluk olan Urartuların günümüze kadar ulaşan; duvar resimleri, kabartma, heykel, çömlek, takı ve kitabe gibi çeşitli figüratif eserleriyle döneme tanıklık ederek geçmişimize bir adım daha yaklaşıyoruz. Her geçen gün fark ediyoruz ki ülkemiz adeta bir açık hava müzesi…

Rotamıza geçmeden önce, bir sorumuz var: Sembollerin dahil olduğu hikayesi olan tasarımlar giymekten hoşlanır mısınız? Cevabınız evetse, sizleri Urartuların kültürel zenginliğinden ilham alarak hazırlanan, o döneme ait kabartma ve heykellerde gördüğümüz sembolleri t-shirt’ler ve sweatshirt’lerle buluşturan Fabrika X Urartu Koleksiyonu ile tanıştırmak istiyoruz. Koleksiyonu keşfetmek için tıklayın.

Urartuların İzinde Müze ve Yerleşke Rotası

Van Kalesi

Rotamızı Urartuların kurduğu Başkent Tuşpa’ya günümüzdeki adıyla Van’a çeviriyoruz. Urartuların ilk eserleri olarak kabul edilen Kral I. Sarduri’nin kitabesi Van Kalesi üzerindeki Madır Burç’ta yer alıyor. Milattan Önce sekizinci yüzyılda inşa edilen kalede ayrıca Urartu Kralı I. Argisti’nin mezar anıtı, çivi yazılı yıllıklar, krallara ait mezar odalarını da görmek mümkün. Tarihe tanıklık ederken bir yandan da kalenin zirvesine çıkarak Van Gölü’nün eşsiz manzarasını deneyimleyebilirsiniz.

Van Müzesi

1972 yılında kurulan müzede sergilenen eserlerin büyük bir bölümü Urartu Dönemi’nin izlerini taşıyor. Bahçesinde Urartu Dönemi’ne ait çivi yazılı kitabelerin görülebileceği müze Van’ın merkezinde yer alıyor. Bünyesinde bulunan 23 farklı sergi salonu ile Urartuların dönemsel izlerini belge, fotoğraf ve maketlerle destekleyerek günümüze taşıyor. Van Kalesi ile aynı lokasyonda yer alan müzede Urartulara air yaklaşık olarak 2.524 adet eser sergileniyor. Van Müzesi’nde Urartu Uygarlığı’nın yanı sıra Van’ın tarihi olarak deneyimlediği; Roma, Bizans, Selçuklu, Akkoyunlu ve Karakoyunlu ile Osmanlı dönemlerine ait 100.000 eser sergileniyor.

Çavuştepe Kalesi

Milattan Önce 764 ile 735 yılları arasında, Urartu Kralı II. Sarduri emriyle inşa edilen Çavuştepe Kalesi, Van’ın güneydoğusunda yer alır. Urartular çok tanrılı dine inanır, savaşçı bir topluluk oldukları için de Savaş Tanrısı Haldi’yi en önemli Tanrı’ları olarak görürler. Eğer Çavuştepe Kalesi’ne yolunuz düşerse Tanrı Haldi tapınağını, taş surları, saray, depo ve mahzenleri görmeyi unutmayın.

Ayanis Kalesi

Ayanis Kalesi, günümüzde Van’ın Ağartı köyü sınırları içerisinde yer alıyor. 1989 yılında başlayan kazılarda çok değerli buluntulara rastlanıyor. Kireç taşından oyulan bir aslan, hayat ağacı motifli bezemeli taş eserler ve daha birçok objeye ulaşılmasıyla Urartu tarihinin sırları çözülmeye devam ediyor.

Harput Kalesi, Elazığ Müzesi

Elazığ’da yer alan Harput kalesi, Urartular tarafından Milattan önce sekizinci yüzyılda, şehri savunma amacıyla inşa edilir. Kale yapılırken yaşanan kuraklık nedeniyle su bulunamaz, kullanılacak harcın içerisine de su yerine süt eklenir. Böylelikle kalenin adı aynı zamanda Süt Kalesi olarak anılır. Harput Kalesi’nden çıkarılan eserlerin tamamı Elazığ Müzesi’nde sergileniyor.

Mardin Müzesi

Mardin Müzesi’nde, bölgenin tarihsel ve kültürel zenginliklerini yansıtan çok sayıda eşsiz eser görülebilir. Müze; Urartu Krallığı’na ait mezarlardan çıkartılan adak levhaları, kemerler ve daha birçok esere ev sahipliği yapıyor. Urartuların yanı sıra; Akad, Babil, Hurri, Mitanni Krallığı, Roma ve Bizans İmparatorluğu, Selçuklular ve Artuklular gibi, Mardin’e yolu düşen bütün medeniyetlerin eserleri de sergileniyor.

Anadolu Medeniyetleri Müzesi

Ankara Ulus’ta yer alan Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde, Urartulara ait pek çok eser sergilenir. Bu eserler arasında; fildişi oyma aslan ve Tanrı Haldi figürleri, farklı maden ürünleri, süs eşyaları, duvar resimleri ve çivi yazıları yer alır. Urartu Bölümü olarak ayrı bir salonda; Van, Ağrı, Erzincan, Muş gibi yerleşkelerden bulunan eserler sergileniyor.

İstanbul Arkeoloji Müzesi

19. yüzyıl sonunda başlayan arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan Urartu Krallığı’na ait eserler Eski Şark Eserleri Müzesi binasında sergileniyor. Anadolu, Mezopotamya, Mısır ve Arabistan olmak üzere 4 ana koleksiyondan oluşan Eski Şark Eserleri Müzesi‘nde Urartulara ait sayısız eser ziyaret edilebilir. Ayrıca müzeyi sanal olarak da gezebilirsiniz.

Londra ve New York’ta Urartular

Urartulara ait eserler, sadece ülke sınırları içerisinde değil, birçok global müzede de sergileniyor. New York’ta yer alan The Metropolitan Museum of Art, Ancient Near Eastern Art bölümünde Urartu Dönemi’ne ait eserlere rastlamak mümkün. Urartuların süsleme için kullandıkları dekoratif figürler, altın takılar ve sayısız obje de Londra’da bulunan The British Museum, 54. Oda’da sergileniyor.

Urartuların kültür zenginliğini şık tasarımlarla stilinize yansıtmak isterseniz Fabrika X Urartu koleksiyonuna Boyner mağazaları ve boyner.com.tr’de ulaşabilirsiniz.