Mimarca Detay #9 – Üsküdar’da Yaşarken Turist Olmak • theMagger

Mimarca Detay #9 - Üsküdar'da Yaşarken Turist Olmak

“Ah kimselerin vakti yok
Durup ince şeyleri anlamaya”
Gülten Akın

Üsküdar’da yaşamaya başlayalı 5 sene oldu. Fakat 50 sene de olsa girmediğim bir sokağı, görmediğim binaları olacakmış gibi geliyor. Zira her girdiğim sokakta mutlaka beni şaşırtacak bir şeyler keşfediyorum.

Geçtiğimiz gün trafikten kaçmak için Salacak tarafına kırdım direksiyonu. Nasıl olduysa daha önce görmediğim minik ama çok kıymetli bir meydana düşüverdim.

Harem’e doğru inen Harem İskelesi Caddesi‘nin sonunda yer alan bu minik meydan, tarihi yarımada manzarasıyla ve artık mahalle içlerinde böyle meydanların kalmaması sebebiyle çok dikkatimi çekti.

Eve dönünce meraklandım Pervititch* haritalarını karıştırdım. Meydanın 1932 tarihli haritada da mevcut olduğunu gördüm. (sağ ortada.) Bu eski ve yok olmadığına minnettar olduğum meydanda biraz takıldıktan sonra yola devam ettim.

“Buralarda ne güzel evler varmış”, “hepsi deniz görüyor mu bunların?!” diye hayran hayran giderken Bestekar Selahattin Pınar Sokak‘ta bir konak karşıma çıktı. Üzerinde Hakkı Bey Konağı yazıyordu. Hakkında pek bilgi bulamadığım İsmail Hakkı Bey Konağı envanter bilgilerine göre 1971 yılında tescillenmiş. Ahşap bina 1992 yılında yıkılıp, betonarme olarak yenisi yapılmış. Giriş kapısı sokağa bakan, ahşap söveli sürme pencereleri, çıkmaları, taş olan zemin katı ile klasik Türk mimarisi öğeleri taşıyan binanın furuşları** ve eli böğründeleri*** de aslına uygun yapılmış. Özellikle önünde bulunan o güzel ağaç ile pek başınabuyruk ve heybetli duran binayı pek sevdim. Eski haline dair bir bilgim olmasa da etrafımızda yapılan restorasyon örneklerine bakarak, yapılan çalışmayı başarılı buldum.

Yolumun devamında ise bu sene tartışmalara yol açan eski Kaymakamlık, şimdiki Müftülük binasının yanından geçtim. Bu bina benim için bir keşif değil ama yenilenmiş halini hiç dikkatle incelememiştim.

Doğancılar Meydanı’nda, Çakırca Hasan Paşa Cami karşısında bulunan Cumhuriyet Halk Fırkası Binası 1927-1928 yılları arasında Mimar Zühdü Başar Beyefendi tarafından tasarlanmış. Cumhuriyet Halk Fırkası (Partisi) binası ve Halk Evi olarak kullanılmış yapı, 1956 yılında kamuya geçmesinin ardından Kaymakamlık olarak kullanılmaya başlanmış. Geçtiğimiz sene Kaymakamlık için yeni bina yapılınca restorasyonunu Üsküdar Belediyesi’nin üstlendiği tescilsiz yapı yenilenerek bu sene Üsküdar Müftülüğü’ne devredildi.

1.Ulusal Mimarlık dönemine ait özellikleri ve ayrıca sivri kemerli pencereleri, silmeleri, geniş saçaklı çatısı ile dikkat çeken binanın kültür-sanat konularına hizmet için kullanılması bir kısım mahalleli tarafından arzu edilmiş olsa da, tarihi bir yapının bakımlı ve kullanılır halde olması işin sevindirici yanı.

***

Trafikten kaçıp kısa yoldan gideceğim yere varmaya çalışırken, çok daha uzun zaman geçirdiğim Üsküdar sokaklarından yine etkilenerek ayrıldım. Varış yoluna geçerken Salacak ve çevresindeki diğer sokakları bir başka zaman, bu sefer işimi tesadüflere bırakmadan keşfetmek için kendime söz verdim.