Aslında vegan beslenme, sanıldığı kadar zor ve maliyetli değil… Vazgeçtiğiniz hayvansal ürünlerin karşılığında, hem vicdanen daha iyi hissedebilir, hem de kendi sağlığınız ve sürdürebilir bir dünya için önemli bir adım atabilirsiniz. Bol linkli bu yazımda vegan olma yolculuğumda bana çok yardımcı olan, beni bilgilendirip cesaretlendiren araç ve kaynakları sizlerle de paylaşmak isterim.

Veganlığa Giriş Rehberi

Geçtiğimiz yaz yaşanan orman yangınlarında beni en çok üzen şeylerden biri telef olan hayvanlardı. Bu süreçte onlara yardım etmek için gecesini gündüzüne katan Hayvan Hakları Derneği‘ni (HAYTAP) yakından takip etmeye başladım ve elimden geldiğince seslerini kendi çevreme de duyurmaya çalıştım. Yangında ağır yaralanan hayvanlar yoğun bakım ünitelerinde öylece yatıyorken kahroluyor, günler sonra kendi kendilerine yeniden yemek yiyebildiklerinde veya ayağa kalkabildiklerinde çok mutlu oluyordum. Ve bir gün HAYTAP’ın paylaştığı kısa bir videoya denk geldim: İyileşen hayvanların nakledildiği Emekli Hayvanlar Çiftliği’nde koşup zıplayan mutlu hayvanlar… Videonun altında da şöyle yazıyordu: “Bugün etsiz Pazartesi. İsterseniz diğer günler de öyle olabilir…” O an kafama dank etti: Bu hayvanların hiçbirinin benim evdeki kedimden farkı yok. Onlar da hissedebilen, mutlu olan, üzülen, şımaran, strese giren canlılar. Seslerini çıkarıp kendilerini savunamadıkları için onlarla empati kurmakta güçlük çekiyoruz. Ve onları sömüren, onlara eziyet eden ve onlar üzerinde söz sahibi olduğunu düşünen koskoca bir endüstri var…

Gözümdeki perdenin bir videoyla kalkmasından sonra bu konuyu araştırmaya başladım ve bu endüstriye ait hiçbir ürünü tüketmemeye karar verdim. Bu bir günde olmadı tabii… Bilinçlendikçe, yerine ikame edebileceğim ürünler buldukça yavaş yavaş yaşamımı dönüştürmeye başladım. Veganlık sadece bitkisel beslenmek değil tabii, giyimden kozmetiğe hayvanların sömürüldüğü hiçbir ürünü kullanmamak demek. Bu süreçte bana yol gösteren araç ve kaynakları aşağıda paylaşıyorum. Hemen bugünden vegan olmasanız dahi ufak ufak takip etmeye başlarsanız, en azından bu konularda kendinizde bilinç ve farkındalık yaratmış olursunuz diye düşünüyorum.

Vegan Outreach: 10 Haftada Vegan Programı

Vegan Outreach, insanları vegan yaşam konusunda bilgilendiren global bir kuruluş. İnternet siteleri üzerinden kaydolduğunuzda 10 hafta boyunca size mailler göndererek sizi birçok konuda bilgilendiriyor. Her hafta bir hayvansal gıdaya odaklanıp size onun vegan haliyle ilgili önerilerde bulunuyor. Örneğin omega-3’ü ceviz ve keten tohumundan, demir ve proteini kuru baklagillerden, B12 vitaminini ise soya sütünden alabilirsiniz. Ayrıca hamur işlerinde yumurta yerine muz, fıstık ezmesi veya mısır nişastası gibi alternatifler kullanabilirsiniz. Vegan Outreach, bu gibi örneklerin yanı sıra pirinçten yoğurt, nohut unundan omlet gibi kolay tarifler de paylaşıyor.

Kim Bu Veganlar: Doç. Dr. Suat Erus’un Podcast Kanalı

Benim de çoğu İstanbul’lu gibi günümün en az iki saati trafikte geçiyor. Bu zamanlarımı podcast dinleyerek değerlendiriyorum. Suat Erus, üç yıldır “veganlık ve sağlık” ile ilgili içerikler üreten bir tıp doktoru, aynı zamanda da Koç Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Cerrahisi Anabilim Dalı’nda öğretim görevlisi. Kim Bu Veganlar kanalında her hafta bir vegan konuk yer alıyor. Onların vegan olma sebeplerini ve veganlığı hayatlarına nasıl adapte ettiklerini konuşuyorlar. Ultra mesafe bisikletçisinden, gazeteciye, sanatçıya kadar birçok kişi bir dönem et, süt ve peynir gibi hayvansal ürünlerle beslenirken, vegan yaşam tarzına dönmeleri ve arkasındaki hikâyelerin bana oldukça cesaret ve ilham verdiğini söylemeliyim.

Instagram Hesapları

Bu süreçte gördüm ki aslında her vegan biraz aktivist ve aynı zamanda birbirlerini de çok destekliyorlar. Instagram’da birçok vegan hesabı birbirini takip ediyor ve hem yemek tarifleri, hem de hangi markette veya restoranda hangi vegan ürünü bulunduğunu paylaşıyorlar. Örneğin Starbucks’a üç yeni vegan sandviç geldiğini, Ülker ve KitKat’ın vegan çikolata çıkardığını, BİM’de vegan mantı olduğunu hep bu hesaplar aracılığıyla öğrendim… Bunlardan en çok sevdiklerimi sizinle de paylaşayım: vegansaglikpro, vegandiyetisyen, vegan__earth, tvd.org.tr, drmuratkinikoglu, veganoteacher, veganbowls.

Vegan Restoranlar ve HappyCow

HappyCow vegan seçenekler bulabileceğiniz market ve restoranları gösteren bir harita uygulaması. Göreceksiniz ki o kadar çok seçenek var ki dışarıda aç kalmanız mümkün değil. Zaten Türk mutfağında birçok vegan yemek var aslında: kuru fasulye-pilav, zeytinyağlılar, çiğ köfte, mercimek köftesi, sebze ve bakliyat yemekleri… Dolayısıyla ev yemekleri pişiren herhangi bir restoranı tercih edebilirsiniz. Yine de farklı lezzetler ararsanız size bazı restoranlar önerebilirim: Bi Nevi Deli, Yuzu, Veganarsist, Limonita (vegan kasabı da var), Rulo Lezzetler, Kem Küm, Mahatma, CicoCebali (vegan pastacı).

Vegan Ürünler ve Marketler

Artık vegan ürünler Migros, Metro, BİM gibi zincir marketlerde veya Getir, istegelsin gibi uygulamalarda kolaylıkla bulunabiliyor. Ancak soya kıyması, besin mayası, tempeh gibi daha spesifik ürünler arıyorsanız Vegan Bakkal, Vegan Dükkan gibi yerleri de tercih edebilirsiniz. Her market ürününde olduğu gibi, pahalı ve uygun fiyatlı seçenekler var tabii. Severek tükettiklerimi paylaşmak isterim: Nilky bitkisel sütleri (özellikle yulaf sütü), istiridye mantarı döneri (Getir), Veggy vegan schnitzel ve köfte, Trakya Çiftliği ve ORFA peynirleri, vegan içli köfte (Metro), Superfresh falafel.

Bunun yanında “tesadüfen vegan” olan da birçok ürün mevcut. Bunlardan bazıları: neredeyse tüm paketli makarnalar (evet şaşırtıcı ama çoğu vegan), simit, Pringles, Eti Kurabi, Oreo, Sarelle Bitter, Indomie tavuk aromalı noodle.

Belgeseller ve YouTube kanalları

• The Game Changers: Bilim insanları ve sporcularla görüşen bir dövüşçü, insan performansına ve sağlığına en uygun beslenme şeklini arıyor.
• What The Health: Hem diyet ve sağlık arasındaki bağlantıyı, hem de sağlık, ilaç ve gıda sektörlerine yatırılmış milyonlarca doları inceliyor.
• Cowspiracy: Fabrika çiftliğinin gezegenin doğal kaynaklarını nasıl tükettiğini ve büyük çevreci grupların bu krizi neden görmezden geldiğini anlatıyor.
• Earthlings: Hayvansal ürünleri elde ederken kullanılan insanlık dışı yöntemleri gözler önüne seriyor.

• Veganizm Nedir? Türkiye’de Vegan Olmak: Gazeteci Nevşin Mengü, Vegan Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Güzide Erden, İstanbul Vegan İnisiyatifi Üyesi Melike Dirikoç, vegan anne Merve Ünlü ve Dr. Suat Erus ile Türkiye’de vegan olma deneyimini, nasıl tepkiler aldıklarını ve bu beslenme şeklinin sağlık açısını ele alıyorlar.
• Dr. Suat Erus – VSP: Vegan ve hayvansal beslenmeyle ilgili bilimsel çalışmalara dayalı bilgilendirici videolar paylaşıyor. Bal, balık, tavuk ve yumurta sektörleriyle ilgili gerçekleri ilk buradan öğrenmiştim.
• Vegan Earth: Veganlık karşıtı argümanlara cevaplar serisini çok faydalı buluyorum. Aynı zamanda kaju yoğurdu, vegan yumurta ve peynir gibi pratik tarifler de paylaşıyor.
• Dünyayı Yedik: Vegan alışveriş ve tarifler konusunda bulabildiğim en kapsamlı kanallardan biri.

Burada değinmediğim ve benim de bilmediğim onlarca şey vardır eminim. Yorumlarda paylaşabilirseniz bir sonraki yazımda bunlardan da bahsetmek isterim. Daha etik, sürdürülebilir ve sağlıklı bir dünya dileğiyle…

Kapak Fotoğrafı: circleofhealth.in

İlginizi çekebilir: Yogi Magger’dan Vegan Ürünler Rehberi

İlginizi çekebilir: Food By Melito’dan Bir Günlük Vegan Beslenme