Persler ile Yunan kent devletleri arasında M.Ö. 479 yılında yaşanan Plataia Savaşı’nın kazananı Yunan Kent Devletleri, bu galibiyetin sembolü olarak Yunanistan’daki Apollon Delphoi Tapınağı’nda sunulmak üzere bir anıt inşa ettirir. Kaynaklarda “Üç Ayaklı Kazan” olarak anılan bu anıt, birbirine sarılarak yükselen üç yılan, bir adet üç ayak ve altın kaplama olduğu düşünülen bir kazandan oluşur. Fakat Üç Ayaklı Kazan’ın orijinal şekline dair net bir bilgi yok, bunun yanı sıra yapım yeri ve yapan kişi hakkında da kesin bir bilgi mevcut değil. Yalnızca bu sütunun o yıllarda bronz döküm tekniği ile ünlü Yunanistan’ın Aigina Adası’nda yapıldığı tahmin edilir.

Anıt, yapıldığı tarihten yaklaşık 100 yıl sonra önemli bir kayıp yaşar. M.S. 2. yüzyılda yaşamış olan coğrafyacı Pausanias, ‘Periegesis tes Hellados’ adlı eserinde anıta ait kazanın, Phokisliler tarafından alındığını ifade eder. Bu kayıp sonrası anıttan geriye günümüzde Yılanlı Sütun olarak anılan birbirine sarılmış üç yılanın gövde ve baş kısımları kalır.

Yazılı kaynaklara göre sütunun en erken M.S. 4. yüzyılda en geç ise M.S. 5. yüzyılın başında Delphoi’den alınarak Constantinopolis’e getirildiği düşünülür. Fakat bilim insanlarının büyük bir kısmı sütunun Büyük Constantinus tarafından M.S. 4. yüzyılda Roma İmparatorluğu’nun yeni başkenti Constantinopolis’e getirildiğini kabul eder.

Constantinopolis’e getirilen sütun, Bizans İmparatorluğu döneminde Hipodrom, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Atmeydanı, günümüzde ise Sultanahmet Meydanı olarak bilinen alana yerleştirilir. Anıtın süreç içerisinde yaşadığı kayıplardan bir diğerini de yerinin değiştirilmesi aşamasında Delphoi’den alınırken veya Constantinopolis’teki yeni yerine yerleştirilirken tabanında yaşadığı düşünülür.

15. yüzyılın sonu veya 16. yüzyılın başında yaşanan başka bir kayıp ise yılan başlarından birinin çene kısmının kırılması ile gerçekleşir. 1700 yılında da yılan başlarının tümü boyun kısımlarından kırılarak kaybolur. Daha sonra yılan başlarından birinin üst çenesi 1848 yılında Fossati’ler tarafından Ayasofya civarında yapılan çalışmalarda bulunur. Söz konusu yılan başı, bugün İstanbul Arkeoloji Müzeleri‘nde sergileniyor.

Kapak Fotoğrafı: Muharrem Gürbüz

İlginizi çekebilir: Muharrem Gürbüz’den Basilica Therma