Haberler

Songül Canerik’in 16 Kasım’da Galeri Beylikdüzü’nde açılan ilk kişisel sergisi “Hafıza”, Mario Levi’nin “İstanbul Bir Masaldı” adlı romanındaki karakterlerden ilham alıyor. 

Geçmiş ve bugünü buluşturan sergi, günümüz edebiyatının en üretken isimlerinden Mario Levi’nin bir Yahudi ailesinin 1920-1980 yılları arasında İstanbul’da yaşadıklarını kaleme aldığı “İstanbul Bir Masaldı” adlı romanından ilham alıyor. Canerik resimlerinde bugünün perspektifinden canlanan anıları  bireysel hikayelerle buluşturarak, kolektif hafıza oluşturuyor. Sergiye ilham olan “İstanbul Bir Masaldı”ya dönersek; kitabın asıl kahramanını barındırdığı ve yok ettiği “umutlar”la İstanbul olarak ele alabiliyoruz. Göçlerle birlikte başka bir ülkeyi, daha da önemlisi kendi ülkesini arama çabasındaki insanların öyküsü. Tam da bu sebeple, “Hafıza” sergisindeki resimlerde bu karakterler, kimi zaman bir kapı komşusu, kimi zaman kalabalık bir yerde göz göz geldiğimiz bir yabancı, kimi zaman da bakışlarıyla unutulmuş hatıraların kapılarını aralayan sessiz bir tanıdık olarak beliriyor.

2024 Booker Prize’ın kazananı Orbital adlı romanıyla Samantha Harvey oldu. Harvey’nin uzaydaki astronotların bir gününü anlattığı Orbital aynı zamanda ödülü kazanan en kısa ikinci kitap olarak listeleniyor.

Roman, altı astronot ve kozmonotun 24 saat içinde, sessiz mavi gezegenleri üzerinden kıtaları ve mevsimleri geçerek, dağ zirvelerini ve okyanus dalgalarını gözlemleyerek 16 gün doğumu ve 16 gün batımı izlemeleri konu ediniyor. Ödülü beşinci eseriyle alan Samantha Harvey’nin yazımı, insan varoluşunu derinlemesine keşfetmesi, etkileyici bir dil kullanımı ve hikâyelerin yoğun olduğu bir dünyada eserlerini öne çıkaran yapısal bir yaratıcılık ile dikkat çekiyor. Orbitalin karakterleri, yalnızca dış dünyadaki zorluklarla değil, şüpheler, hayaller ve varoluşsal sorgulamalarla dolu içsel evrenleriyle de mücadele ederken, Harvey’nin felsefeyi anlatılarının dokusuna ustalıkla işleme konusundaki becerisini vurguluyor. Hem şiirsel hem de kesin bir anlatıma sahip oluşuyla eleştirmenler ve okuyucuların takdirini kazanan Harvey, Orbital ile okuyucuları varoluş, bellek ve insan zihnine dair derin soruları irdeleyen bir yolculuğa çıkarıyor.

Son bir yıldır duymaktan bıktığımız ‘ozempic’ kelimesi Hollywood’un yeni zayıflama büyüsü, beden algısı eleştirilerinin odağı ve hatta Lizzo’nun Halloween kostümü olarak karşımıza çıktı. İşte Gazeteci-yazar Johann Hari’nin “Sihirli Hap – Yeni Zayıflama İlaçlarının Olağanüstü Faydaları ve Tedirgin Edici Riskleri” isimli yeni kitabı bu fenomeni mercek altına alıyor.

Bu ilaçlardan biri olan Ozempic’i kullanan ve zahmetsizce kilo verme sürecini bizzat tecrübe eden Hari, kitabında bu ilaçların bizler için ne anlama geldiğini irdeliyor. Yeni zayıflama ilaçlarının geliştirilmesinde rol alan bilim insanlarının yanı sıra onlara eleştirel bakanlarla, beslenme uzmanlarıyla, beden olumlama hareketini destekleyen kişilerle, İzlanda’dan Japonya’ya dünyanın farklı yerlerinde sağlıklı yaşamı teşvik etmek için ilginç yöntemler uygulayan eğitimciler ve hatta iş insanlarıyla konuşan Hari, bu uzun yolculuk sırasında öğrendiklerini tarafsız bir gözle aktarıyor.

Çalınan dikkatimiz, konsantrasyon sürelerinin kısalışı ve daha fazlası… Tüm bunlara rağmen edebiyata ve okumaya olan ilgi artıyor olabilir mi? İşaretler stereotiplerin aksine, Z kuşağı okuma canlanmasının ardındaki itici güç olduğunu gösteriyor.

#BookTok bir TikTok janrası olmayı bırakıp kitapçılara sızarken, Nielsen BookData’nın yaptığı bir başka araştırmaya göre Z kuşağının yılda tahmini olarak 61 milyon kitap satın aldığını gösteriyor. Kütüphane kullanımının yeniden artması, Reese Witherspoon gibi ünlülerin de dahil olduğu kitap toplulukları ve hikaye anlatıcılığını tüm biçimleriyle yücelten bakış açısı kitap kültürünün ölmediğini aksine yeni bir anlayışla canlandığını gösteriyor. Durum böyleyken lüks markalar da bu yeniden yükselen kültürün bir parçası olmak üzere kolları sıvıyor. Dior’un book tote yani kitap çantası, Chanel’in  ünlülerle kütüphane anketleri düzenlemesi, Prada’nın yeni koleksiyonunu tanıtırken yazar Mirandy July’ı dahil ettiği  “Now That We Are Here” projesi, Miu Miu’nun Edebiyat Kulübü ve Valentino’nun International Booker Prize’a sponsor olması gibi girişimler kitap kültürünün moda dünyasıyla yoğun bir flört halinde olduğunu kanıtlıyor!

Her yıl, yayınevleri en çok konuşulan yeni kitaplarını okul dönemi başlangıcı için sakladığını ve bu kitapların ağırlıklı olarak Eylül ve Ekim aylarında piyasaya çıktığını biliyoruz. Bu yıl da diğerlerinden farklı değil! Havaların soğuması ve yeni iş & okul sezonunun başlangıcı adaptasyon güçlüğüne neden olsa da bu dönem aynı zamanda sevilen yazarlardan uzun zamandır beklediğimiz çalışmaların müjdesini veriyor:

Creation Lake | Rachel Kushner (3 Eylül): 34 yaşındaki gizli ajan Sadie Smith’in hikayesini anlatan romanın hedef kitlesinde Killing Eve hayranları yer alıyor. Kitabın konusu şöyle özetleniyor: Fransız muhaliflerin bir komününe sızmakla görevlendirilen Sadie, cinsel çekiciliğini kullanarak genç ve zengin bir Fransız olan Lucien’i kendisine yardım etmeye ikna eder ancak işbirliğinin sonuçları, ikisinin de hayal edebileceğinden çok daha sinsi ve yıkıcı olur.

Entitlement | Rumaan Alam (17 Eylül): 2018’de çıkardığı, dönemin ruhunu yakalayan romanı That Kind of Mother ve geçtiğimi yıl Netflix tarafından uyarlanan Leave the World Behind ile ismini duyuran Rumaan Alam’ın yeni kitabında öğretmenlik kariyerini bırakarak yaşlı bir milyarderin vakfında çalışmaya başlayan ancak bu zengin dünyaya adım attıkça, güce olan yakınlık karar alma süreçlerine sızmaya ve kendilik algısını aşındırmaya başladığını keşfeden 30 yaşında siyahi bir kadın olan Brooke’un hikayesini merkeze alıyor.

The Empusium | Olga Tokarczuk (24 Eylül): Polonyalı, Nobel Edebiyat ödüllü şair ve yazar Olga Tokarczuk’un yeni kitabı, I. Dünya Savaşı öncesinde bir sağlık merkezinde geçiyor ve kendisi ve dünyadaki yeriyle mücadele eden saf bir gencin hikâyesini anlatıyor. Editörü, beklentileri yükselten ancak hayal kırıklığı yaratmamayı başaracak kadar akıcı olduğu söylenen kitabı şöyle tanımlıyor: “Dünyanın karmaşıklığına rağmen her şeyi basit kategorilere ayırmanın tehlikelerini ele alan, keskin bakışlı bir roman.”

Intermezzo | Sally Rooney (24 Eylül): “Y jenerasyonunun edebî sesi” ve “Snapchat neslinin Salinger’ı” olarak gösterilen Sally Rooney’nin yeni romanı, babalarının ölümünden sonra farklı türde romantik ilişkilere giren iki kardeşi konu ediniyor. “Normal İnsanlar”, “Arkadaşlarla Sohbetler” gibi romanlarında olduğu üzere Intermezzo’da da romantik ilişkileri odak noktasına alan yazar, yeni kitabında da eleştiri konusu edilen sade dilini koruyor.

A Voyage Around the Queen | Craig Brown (1 Ekim): Craig Brown’ın yeni kitabı; kraliyet ailesine ilgi duyan ancak okuma seçeneklerinin fazlalığından bunalanlar için kitabı keyifli bir başlangıç noktası sunuyor. Mizah ustası olarak değerlendirilen yazar A Voyage Around the Qeen’de, merhum Kraliçe II. Elizabeth hakkında canlı ve eğlenceli anekdotlar paylaşıyor. Yazarın kronolojik bir biyografi olmadığını özellikle belirttiği kitap, benzerlerinden farklı olarak kraliçeye dair eğlenceli bir anlatı sunuyor.

60 yıllık bir kariyer ve 30’a yakın albümün sahibi Cher yeni otobiyografisinde sanat ve özel yaşamının detaylarını paylaşıyor.

İki cilde ancak sığan ve ilk cildi Kasım ayında okuyucularla buluşacak olan otobiyografinin ilk bölümünde Cher, düzensiz bir çocukluk geçiren disleksik bir çocuk olarak büyüme hikayesini ve ünlü olma hayallerini paylaşıyor ve ardından Sonny Bono ile tanışmasını, evlenmelerini ve onları dünya çapında ünlü yapan ancak aynı zamanda onları birbirinden uzaklaştıran çalkantılı ilişkilerinin ele alıyor. Kitabın sinopsisi ise bu uzun zamandır beklenen yaşam öyküsünü: “Cher: The Memoir, dürüstlüğü ve kendine özgü mizah anlayışıyla, hiçbir planı ve özgüveni olmadan, yarım yüzyıldan uzun süredir dünyanın görmezden gelemediği öncü bir süperstar haline gelmesinin öyküsünü anlatıyor.” şeklinde özetliyor. Cher ise ikinci cildi 2025 yılında yayınlanacak olan kitabı “Çok uzun yaşadım ve çok şey yaptım, bu yüzden sanki bir ansiklopedi olmalıymış gibi.” şeklinde anlatıyor.

Napoli dörtlüsü romanlarıyla tanınan, İtalyan edebiyatının dünyaca ünlü yazarı Elena Ferrante’nin okumak ve yazmak üzerine dört metnini bir araya getiren kitabı Sayfa Sınırları İçinde -Yazmanın ve Okumanın Zevki Üzerine Sohbetleri Türkçe olarak okuyucuyla buluşuyor.

Kitapta yer alan metinler arasında; Ferrante’nin Bologna Üniversitesi Umberto Eco Konferansları kapsamında üç ders için kaleme aldığı yazıları ve İtalyanistler Kongresi’nin kapanışında okunmak üzere yazdığı, büyük ozan Dante hakkında bir makalesi bulunuyor. ​Ferrante, bu metinlerde sayfanın kenar boşluklarının arasında kalan yerde yazınsal bir hayatın inşası üzerine kendi deneyimini merkezde tutarak düşünüyor: Okunmuş kitapların, edebiyat kanonunun dikte ettiklerinin ve daimi bir yazar adayının yerle bir ettiklerinin sonucunda bir dilin keşfedilişine ortak ediyor okuru. Bu aynı zamanda kadın gerçekliklerine yabancı bir dilin karşısında bir yenisinin yaratılması anlamına geliyor; “sınırların dışına taşıp rüzgâra kapılan sözcükleri” derlemeyi öğrenmek, “hiçbir satırı rüzgârda kaybolmayacak” eserlere doğru hep ilerlemek için.

Duygu Asena’nın anısını ve fikirlerini yaşatmak için her yıl düzenlenen uygu Asena Roman Ödülü’nün bu yılki kazananı “Cüret” isimli romanıyla Neslihan Önderoğlu oldu.

Neslihan Önderoğlu, “kimsesizlerin ve toplumda yerini bulamayanların direncini anlattığı hikâyesiyle ve anlatı dilinin yetkinliği, temaları dağılmadan bütünlüğe taşıması” ile oy çokluğuyla ödüle layık görülen romanında tüm “ötekileri” bir lincin gölgesinde, sarsıcı ve sancılı bir düzlemde karşı karşıya getiriyor. Bir evin içinden taşan trajedinin izini sürerken de, bir anda cehenneme dönen sokaklarda yaşanan arbedeyi anlatırken de engellilerin, mültecilerin, travestilerin, azınlıkların ve içten içe “çoğunluğun” korkusunu gözler önüne seriyor. Roman, ir evin ve bir ülkenin sakinleri uzun zamandır patlamaya hazır vaziyette dolaşıyorsa fitili kim ateşler? En mazlum görünen midir o, en zalim olan mı? “Güç” el değiştirdikçe kurbanlarla failler de yer değiştirir mi? gibi sorulara yanıt arıyor.

Pek çoğumuz küçüklüğümüzden beri bize empoze edildiği şekilde; mutsuzluk, stres, endişe gibi negatif hatta toksik olarak sınıflandırdığımız duygulardan kaçınarak olabildiğince neşeli, mutlu, huzurlu olmak için beynimizi kodlamaya çalışıyoruz. Bununla birlikte diğer her şeyde olduğu gibi abartıldıkça anlamını yitiren “pozitiflik” kavramının zararları üzerine artık yeterince fikrimiz var öyle ki Terapist Whitney Goodman’ın okura olumsuz duyguları deneyimlemenin ve onlarla başa çıkmanın etkili yollarına dair nitelikli bir rehber sunduğu kitabı Toksik Olumlama: Mutlu Olmakla Kafayı Bozmuş Bir Dünyada Kendin Olmak ile karşımıza çıkıyor.

Gerçek hayatta olumsuzlukları görmezden gelerek, bu duygulardan kaçınma refleksine sahip olmamıza neden olan toksik pozitiflik kavramını merkeze alan kitapta, bu durumun kendimize ve ilişkilerimize ne kadar zarar verdiğini ortaya koyuluyor. İddiasını araştırmalar ve danışan hikâyeleriyle destekleyen Goodman ​“Peki olumlu olmak tüm sorunların çözümüyse neden çoğumuz endişeli, depresif ve tükenmiş hâldeyiz?” sorusuna yanıt arıyor. Her yeni gün pozitif olma baskısıyla karşı karşıya kalan insanların rahatsızlık hissiyle empati kuran kitapta hastalık, kayıp, ayrılık ve diğer zorluklarla karşı karşıya kalındığında bile gerçek duygular hakkında konuşmak, onları sindirerek zamanla daha iyi hissetmek için çok az fırsat bulunduğuna dikkat çekiliyor.

Rave ve kitaplar… Bu beklenmedik ikili İngiliz yayıncı Velocity Press’in mağazası açılışından önce mutlaka okunması gereken beş kitabı seçmesiyle bir araya geliyor. İngiliz dans müziğinin tarihi ve Spiral Tribe’a içeriden bir bakışa rave kültürü ve tarihine dair pek çok detayı içeren bu seçkideki kitapların her birinin seçilme nedeniyse Velocity Press’in Dazed magazine verdiği röportaja göre şu şekilde:

Join The Future, Matt Anniss: 1990’ların başlangıcından beri İngiliz dans müziği, ağır bas basların baştan çıkarıcı gücünün esaretindeydi. Bu, hardcore, orman, davul ve bas, dubstep, UK garage ve grime dahil olmak üzere İngilizlerin öncülük ettiği bir dizi türün önemli bir bileşeni. Kitap, her şeyi başlatan sesin köklerinin, kökenlerinin, gelişiminin ve mirasının izini sürüyor: elektronik dans müziğinin ilk belirgin İngiliz biçimi olan bleep tekno.

Tape Leaders, Ian Hellıwell: Zengin resimli bir özet biçimindeki Tape Leaders, elektronik sesle ve onun Büyük Britanya’daki kökenleriyle ilgilenen herkes için vazgeçilmez bir başvuru kılavuzu.

First Floor Vol, Shawn Reynaldo: Deneyimli elektronik müzik gazetecisi Shawn Reynaldo’nun elektronik müzik ve kültür üzerine geniş düşüncelerini paylaştığı haftalık bir haber bülteni olan First Floor, sistemik konulara özel olarak odaklanarak çağdaş elektronik müzik kültürüne incelikli, geniş kapsamlı bir bakış sunuyor.

Out Of Space, Jim Ottewıll: Glasgow’dan Margate’e, oradan da Manchester, Sheffield’e ve Coalville ve Todmorden gibi alışılmadık dans müziği merkezlerine kadar bu kitap, elektronik müziğin nerede geliştiğini ve bundan sonra nereye gidebileceğini haritalandırıyor.

A Darker Electricity, Mark Harrison: Spiral Tribe’ın kurucu ortağı ve görsel sanatçısı Mark Harrison, göçebe yolculuklarını, popülerliklerinin ve kötü şöhretlerinin hızla yükselişini Londra’daki küçük gecekondu partilerinden devasa depo partilerine dek tüm detaylarıyla anlatıyor.